Tuesday, August 31, 2021

Class-10 Subject- CIVIC CHAPTER-4 GENDER RELIGION AND CAST.

        EVENTS CONVENT HIGH SCHOOL

31/08/2021               CLASS-10         SESSION2021-22(SLOT-1)

SOCIAL SCIENCE 
CIVIC CHAPTER-4  
 GENDER RELIGION AND CAST

_______________________________________



1. Mention different aspects of life in which women are discriminated or disadvantaged in India.

Answer.

The women in India are discriminated or disadvantaged in the following ways:

  1. Literacy – The literacy rate for women is 65.46 per cent, against 82.14 per cent for men. This shows that since independence, the gap between the ratio of men and women with respect to literacy still cannot be filled.
  2. Higher education – When you compare the percentage of boys and girls opting for higher studies after school, it is lower for girls as they tend to drop out after schools. This is because parents do not wish to spend their resources on a girl’s education, which is quite expected in boys’ cases.
  3. High-Paid jobs – The percentage of women working in high-paying jobs is still smaller than men. On an average, an Indian woman works one hour more than an average man every day. Yet much of her work is not paid and therefore often not valued.
  4. The Equal Remuneration Act, 1976 states that equal wages should be paid to equal work. However, in almost all areas of work, from sports and cinema to factories and fields, women are paid less than men, even when both do exactly the same work.
  5. Sex-ratio – Sex Ratio of India is 107.48, i.e., 107.48 males per 100 females in 2019.

2. State different forms of communal politics with one example each.

Answer.

The different forms of communal politics are:

  1. Communalism takes a form of religious prejudices, stereotypes of religious communities and a belief in the superiority of one’s religion over other religions. E.g. Militants religious groups.
  2. The quest for political dominance of one religion over another in a community. It takes a form of majoritarianism. For example, the tiff between Hindus and Muslims.
  3. Political mobilisation on religious lines is another frequent form of communalism. Example – During elections, hate speeches come to the surface, revealing the communalism.
  4. Communal violence is another form of communalism in politics.
    Example – Indian and Pakistan.
    The tiff between the two countries has a long history and the violence that followed is well known.

3. State how caste inequalities are still continuing in India.

Answer.

According to the National Sample Survey Office (NSSO), the following evidence reflects the present caste inequalities in India:

  1. The average economic status (measured by criteria like monthly consumption expenditure) of caste groups still follows the old hierarchy – the ‘upper’ castes are best off, the Dalits and Adivasis are worse off, and the backward classes are in between.
  2. Although every caste has some poor members, the proportion living in extreme poverty (below the official ‘poverty line’) is much higher for the lowest castes and much lower for the upper castes, with the backward classes once again in between.
  3. Although every caste has some members who are rich, the upper castes are heavily over-represented among the rich while the lower castes are severely under-represented.

4. State two reasons to say that caste alone cannot determine election results in India

Answer.

The two reasons that say that caste alone cannot determine election results in India:

  1. In India, no parliamentary constituency has a clear majority of one single caste. So, every candidate and party needs to win the confidence of more than one caste and community to win elections.
  2. No party wins the votes of all the voters of caste or community. When people say that caste is a ‘vote bank’ of one party, it usually means that a large proportion of the voters from that caste vote for that party.

5. What is the status of women’s representation in India’s legislative bodies?

Answer.

There are more than 10 lakh elected women representatives in rural and urban local bodies. Women’s organisations and activists have been demanding a similar reservation of at least one-third of seats in the Lok Sabha and State Assemblies for women. A bill with this proposal has been pending before the Parliament for more than a decade. But there is no consensus over this issue among all the political parties. The bill has not been passed.

6. Mention any two constitutional provisions that make India a secular state.

Answer.

  1. The fundamental right to the freedom of religion clearly states that one has a right to practise, profess and propagate any religion.
  2. Prohibition of discrimination on the basis of religion is one of the tenets in the constitution under the fundamental right to equality.

7. When we speak of gender divisions, we usually refer to:

  1. Biological differences between men and women
  2. Unequal roles assigned by society to men and women
  3. Unequal child sex ratio
  4. Absence of voting rights for women in democracies

Answer.

(b) Unequal roles assigned by society to men and women

8. In India, seats are reserved for women in

  1. Lok Sabha
  2. State legislative assemblies
  3. Cabinets
  4. Panchayati Raj bodies

Answer.

(d) Panchayati Raj bodies

9. Consider the following statements on the meaning of communal politics. Communal politics is based on the belief that:

  1. One religion is superior to that of others.
  2. People belonging to different religions can live together happily as equal citizens.
  3. Followers of a particular religion constitute one community.
  4. State power cannot be used to establish the domination of one religious group over others. Which of the statements is/are correct?
  1. A, B, C, and D
  2. A, B, and D
  3. A and C
  4. B and D

Answer.

(c) A and C

10. Which among the following statements about India’s Constitution is wrong? It

  1. prohibits discrimination on grounds of religion.
  2. gives official status to one religion.
  3. provides to all individuals freedom to profess any religion.
  4. ensures equality of citizens within religious communities.

Answer.

(b) gives official status to one religion.

11. Social divisions based on _________ are peculiar to India.

Answer.

Social divisions based on caste are peculiar to India.

Class-9 Subject- CIVIC CHAPTER-3 ELECTORAL POLITICS

 EVENTS CONVENT HIGH SCHOOL

31/08/2021          CLASS-9                 SESSION2021-22(SLOT-1)

SOCIAL SCIENCE 
CIVIC CHAPTER-3  
ELECTORAL POLITICS

_______________________________________



1. Which of the following statements about the reasons for conducting elections are false?
(a) Elections enable people to judge the performance of the government.
(b) People select the representative of their choice in an election.
(c) Elections enable people to evaluate the performance of the judiciary.
(d) People can indicate which policies they prefer.
Answer:
(c) Elections enable people to evaluate the performance of the judiciary.

2. Which of these is not a good reason to say that Indian elections are democratic?
(a) India has the largest number of voters in the world.
(b) India’s Election Commission is very powerful.
(c) In India, everyone above the age of 18 has a right to vote.
(d) In India, the losing parties accept the electoral verdict.
Answer:
(a) India has the largest number of voters in the world.

3. Match the following:

(a) It is necessary to keep the voters’ list up to date because(i) there is a fair representation of all sections of our society
(b) Some constituencies are reserved for SCs and STs so that(ii) everyone has equal opportunity to elect their representatives
(c) Everyone has one and only one vote so that(iii) all candidates must have a fair chance of competing in elections
(d) Party in power is not allowed to use government vehicles because(iv) some people may have moved away from the area where they voted last

Answer:

(a) It is necessary to keep the voters’ list up to date because(iv) some people may have moved away from the area where they voted last
(b) Some constituencies are reserved for SCs and STs so that(i) there is a fair representation of all sections of our society
(c) Everyone has one and only one vote so that(ii) everyone has equal opportunity to elect their representatives
(d) Party in power is not allowed to use government vehicles because(iii) all candidates must have a fair chance of competing in elections

Page No: 75

4. List all the different election-related activities mentioned in the chapter and arrange them in a time sequence, beginning with the first activity and ending with the last. Some of these activities are given below: releasing election manifestos; counting of votes; making of voters’ list; election campaign; declaration of election results; casting of votes; ordering of re-poll; announcing election schedule; filing nomination.
Answer:
Making of voters’ list → Announcing election schedule → Releasing election manifesto → Election campaign → Filing nomination → Casting of votes → Ordering of re-poll → Counting of votes → Declaration of election results.

5. Surekha is an officer-in-charge of ensuring free and fair elections in an assembly constituency in a state. Describe what should she focus on for each of the following stages of election:
(a) Election campaign
(b) Polling day
(c) Counting day
Answer:
(a) She will have to focus on various duties such as ensure that candidates cannot bribe or threaten voters, expenditure limit is not crossed by a candidate, candidates not appeal to voters in the name of religion or caste, they not use worship place for a campaign or use any government resources.

(b) She will have to crosscheck the voters’ list and check the ID proof of the voters, booth capturing not take place. Ensure that Free and fair elections should be conducted.

(c) She has to look on counting is carried out, representatives of all parties present at the counting area in order to avoid malpractices,

6. The table below gives the proportion of different communities among the candidates who won elections to the US Congress. Compare these to the proportion of these communities in the population of the US. Based on this, would you suggest a system of reservations in the US Congress? If yes, why and for which communities? If no, why not?
Answer:
Blacks and Hispanics should be given reservation in the US Congress as per their percentage in the US population.

7. Can we draw the following conclusions from the information given in this chapter? Give two facts to support your position for each of these.
(a) Election Commission of India does not have enough powers to conduct free and fair elections in the country.
(b) There is a high level of popular participation in the elections in our country.
(c) It is very easy for the party in power to win an election.
(d) Many reforms are needed to make our elections completely free and fair.
Answer:
(a) The Election Commission of India is powerful enough to conduct free and fair elections:

  • It implements the code of conduct and punishes any candidate or party that violates it.
  • In Elections, Government officials work under the EC and not the government.

(b) There is a high level of popular participation in the elections:

  • Voter turnout has increased over the past years.
  • Election-related activities in the last few years have seen larger participation by the people.

(c) It is not very easy for the party in power to win an election:

  • The ruling parties routinely lose elections.
  • Candidates who are known to spend a lot of money often lose elections.

(d) Certain Reforms are necessary to make our elections completely free and fair:

  •  To ensure that independents and small parties not suffer in elections.
  • To ensure candidates with criminal records not participate.

8. Chinappa was convicted of torturing his wife for dowry. Satbir was held guilty of practicing untouchability. The court did not allow either of them to contest elections. Does this decision go against the principles of democratic elections?
Answer:
This decision does not go against the principles of democratic elections. Any person who is convicted for a crime has not right to remain a part of the society and hence has no right to contest the election.

9. Here are some reports of electoral malpractices from different parts of the world. Is there anything that these countries can learn from India to improve their elections? What would you suggest in each case?
(a) During an election in Nigeria, the officer in charge of counting votes deliberately increased the votes of one candidate and declared him elected. The court later found out that more than five lakh exercises votes cast for one candidate were counted in favour of another.
(b) Just before elections in Fiji, a pamphlet was distributed warning voters that a vote for former Prime Minister, Mahendra Chaudhry will lead to bloodshed. This was a threat to voters of Indian origin.
(c) In the US, each state has its own method of voting, its own procedure of counting, and its own authority for conducting elections. Authorities in the state of Florida took many controversial decisions that favoured Mr. Bush in the presidential elections in 2000. But no one could change those decisions.
Answer:
(a) In this case, representatives of each candidate should be present to make sure that the votes are counted in a fairway.
(b) The election commission should set up an inquiry into the case and debar the candidate or party involved in distributing such pamphlets.
(c) There should be a single election commission which should be free from political influence and should be responsible for conducting elections throughout the country.

Page No: 76

10. Here are some reports of malpractices in Indian elections. Identify what the problem in each case is. What should be done to correct the situation?
(a) Following the announcement of elections, the minister promised to provide financial aid to reopen the closed sugar mill.
(b) Opposition parties alleged that their statements and campaign were not given due attention in Doordarshan and All India Radio.
(c) An inquiry by the Election Commission showed that electoral rolls of a state contain the name of 20 lakh fake voters.
(d) The hoodlums of a political party were moving with guns, physically preventing supporters of other political parties to meet the voters and attacking meetings of other parties.
Answer:
(a) After the announcement of the election, it is not legal to announce policy decisions according to the Code of Conduct. The minister should be immediately taken to task by the Election Commission.

(b) The election commission must ensure that all political parties are given equal opportunity to appear on Doordarshan and All India Radio. EC takes action against the misuse of this media.

(c) The presence of the fake voters means that the elections were rigged by the authorities who prepared the electoral rolls. The election commission should supervise the preparation of fresh electoral rolls.

(d) By using hoodlums, the political party is terrorizing its rivals. The election commission should order the arrest of the hoodlums and bar the party from the elections.

11. Ramesh was not in class when this chapter was being taught. He came the next day and repeated what he had heard from his father. Can you tell Ramesh what is wrong with these statements?
(a) Women always vote the way men tell them to. So what is the point of giving them the right to vote?
(b) Party politics creates tension in society. Elections should be decided by consensus, not by competition.
(c) Only graduates should be allowed to stand as candidates for elections.
Answer:
(a) The statement is wrong because the policy of secret ballot ensures that an individual can vote for whoever he/she wants. Women are fully capable of taking decisions on their own and selecting the candidate they like.

(b) Competition works as both deterrent and motivator for the political candidates. Fear of losing the election and motivation for winning the elections works in favour of people.

(c) Educational qualification is not required to understand the people’s needs, and to represent their interests. Therefore, it is not necessary for politicians to be graduates.

Class-8 Subject-HINDI เคชाเค  -3 เคฌเคธ เค•ी เคฏाเคค्เคฐा

 EVENTS CONVENT HIGH SCHOOL

31/08/2021          CLASS-8                 SESSION2021-22(SLOT-1)

HINDI
เคชाเค  -3  
เคฌเคธ เค•ी เคฏाเคค्เคฐा

_______________________________________

เคช्เคฐเคถ्เคจ-เค…เคญ्เคฏाเคธ

Question 1:เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคคाเคँ
“เคฎैंเคจे เค‰เคธ เค•ंเคชเคจी เค•े เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐ เค•ी เคคเคฐเฅž เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคญाเคต เคธे เคฆेเค–ा।”
เคฒेเค–เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐ เคธाเคนเคฌ เค•े เคฒिเค เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•्เคฏों เคœเค— เค—เคˆ?

Solution:เคฒेเค–เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคฌเคธ เค•ंเคชเคจी เค•े เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐ เคธाเคนเคฌ เค•े เคฒिเค เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค‡เคธเคฒिเค เคœाเค— เค—เคˆ เค•ि เคตเคน เคŸाเคฏเคฐ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคธे เคชเคฐिเคšिเคค เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคญी เคฌเคธ เค•ो เคšเคฒाเคจे เค•ा เคธाเคนเคธ เคœुเคŸा เคฐเคนा เคฅा। เค•ंเคชเคจी เค•ा เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐ เค…เคชเคจी เคชुเคฐाเคจी เคฌเคธ เค•ी เค–ूเคฌ เคคाเคฐीเคซ़ เค•เคฐ เคฐเคนा เคฅा। เค…เคฐ्เคฅ เคฎोเคน เค•ी เคตเคœเคน เคธे เค†เคค्เคฎ เคฌเคฒिเคฆाเคจ เค•ी เคเคธी เคญाเคตเคจा เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เคฅी เคœिเคธे เคฆेเค–เค•เคฐ เคฒेเค–เค• เคนเคคเคช्เคฐเคญ เคนो เค—เคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคช्เคฐเคคि เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เคญाเคต เค‰เคฎเคก़เคคा เคนै।

Question 2:เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคคाเคँ
“เคฒोเค—ों เคจे เคธเคฒाเคน เคฆी เค•ि เคธเคฎเคเคฆाเคฐ เค†เคฆเคฎी เค‡เคธ เคถाเคฎ เคตाเคฒी เคฌเคธ เคธे เคธเคซ़เคฐ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे।”
เคฒोเค—ों เคจे เคฏเคน เคธเคฒाเคน เค•्เคฏों เคฆी?

Solution:เคฒोเค—ों เคจे เคฒेเค–เค• เค•ो เคฏเคน เคธเคฒाเคน เค‡เคธเคฒिเค เคฆी เค•्เคฏोंเค•ि เคตे เคœाเคจเคคे เคฅे เค•ी เคฌเคธ เค•ी เคนाเคฒเคค เคฌเคนुเคค เค–เคฐाเคฌ เคนै। เคฌเคธ เค•ा เค•ोเคˆ เคญเคฐोเคธा เคจเคนीं เคนै เค•ि เคฏเคน เค•เคฌ เค”เคฐ เค•เคนाँ เคฐूเค• เคœाเค, เคถाเคฎ เคฌीเคคเคคे เคนी เคฐाเคค เคนो เคœाเคคी เคนै เค”เคฐ เคฐाเคค เคฐाเคธ्เคคे เคฎें เค•เคนाँ เคฌिเคคाเคจी เคชเฅœ เคœाเค, เค•ुเค› เคชเคคा เคจเคนीं เคฐเคนเคคा। เค‰เคจเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฏเคน เคฌเคธ เคกाเค•िเคจ เค•ी เคคเคฐเคน เคนै।

Question 3:เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคคाเคँ
“เคเคธा เคœैเคธे เคธाเคฐी เคฌเคธ เคนी เค‡ंเคœเคจ เคนै เค”เคฐ เคนเคฎ เค‡ंเคœเคจ เค•े เคญीเคคเคฐ เคฌैเค े เคนैं।”
เคฒेเค–เค• เค•ो เคเคธा เค•्เคฏों เคฒเค—ा?

Solution:เคœเคฌ เคฌเคธ เคšाเคฒเค• เคจे เค‡ंเคœเคจ เคธ्เคŸाเคฐ्เคŸ เค•िเคฏा เคคเคฌ เคธाเคฐी เคฌเคธ เคเคจเคเคจाเคจे เคฒเค—ी। เคฒेเค–เค• เค•ो เคเคธा เคช्เคฐเคคीเคค เคนुเค† เค•ि เคชूเคฐी เคฌเคธ เคนी เค‡ंเคœเคจ เคนै। เคฎाเคจो เคตเคน เคฌเคธ เค•े เคญीเคคเคฐ เคจ เคฌैเค เค•เคฐ เค‡ंเคœเคจ เค•े เคญीเคคเคฐ เคฌैเค ा เคนुเค† เคนो। เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค‡ंเคœเคจ เค•े เคธ्เคŸाเคฐ्เคŸ เคนोเคจे เคชเคฐ เค‡ंเคœเคจ เค•े เคชुเคฐ्เคœो เค•ी เคญांเคคि เคฌเคธ เค•े เคฏाเคค्เคฐी เคนिเคฒ เคฐเคนे เคฅे।

Question 4:เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคคाเคँ
”เค—เคœ़เคฌ เคนो เค—เคฏा। เคเคธी เคฌเคธ เค…เคชเคจे เค†เคช เคšเคฒเคคी เคนै।”
เคฒेเค–เค• เค•ो เคฏเคน เคธुเคจเค•เคฐ เคนैเคฐाเคจी เค•्เคฏों เคนुเคˆ?

Solution:เคฌเคธ เค•ी เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธ्เคฅिเคคि เคฆेเค–เคคे เคนुเค เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคฅा। เคฆेเค–เคจे เคธे เคฒเค— เคจเคนीं เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคฌเคธ เคšเคฒเคคी เคญी เคนोเค—ी เคชเคฐเคจ्เคคु เคœเคฌ เคฒेเค–เค• เคจे เคฌเคธ เค•े เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐ เคธे เคชूเค›ा เคคो เค‰เคธเคจे เค•เคนा เคšเคฒेเค—ी เคนी เคจเคนीं, เค…เคชเคจे เค†เคช เคšเคฒेเค—ी।

Question 5:เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคคाเคँ
“เคฎैं เคนเคฐ เคชेเคก़ เค•ो เค…เคชเคจा เคฆुเคถ्เคฎเคจ เคธเคฎเค เคฐเคนा เคฅा।”
เคฒेเค–เค• เคชेเคก़ों เค•ो เค…เคชเคจा เคฆुเคถ्เคฎเคจ เค•्เคฏों เคธเคฎเค เคฐเคนा เคฅा?

Solution:
เคฌเคธ เค•ी เคœเคฐ्เคœเคฐ เค…เคตเคธ्เคฅा เคธे เคฒेเค–เค• เค•ो เคเคธा เคฎเคนเคธूเคธ เคนो เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคฌเคธ เค•ी เคธ्เคŸीเคฏเคฐिंเค— เค•เคนीं เคญी เคŸूเคŸ เคธเค•เคคी เคนै เคคเคฅा เคฌ्เคฐेเค• เคซेเคฒ เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคเคธे เคฎें เคฒेเค–เค• เค•ो เคกเคฐ เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा เค•ि เค•เคนीं เค‰เคธเค•ी เคฌเคธ เค•िเคธी เคชेเคก़ เคธे เคŸเค•เคฐा เคจ เคœाเค। เคเค• เคชेเคก़ เคจिเค•เคฒ เคœाเคจे เคชเคฐ เคตเคน เคฆूเคธเคฐे เคชेเคก़ เค•ा เค‡ंเคคเคœ़ाเคฐ เค•เคฐเคคा เคฅा เค•ि เคฌเคธ เค•เคนीं เค‡เคธ เคชेเคก़ เคธे เคจ เคŸเค•เคฐा เคœाเค। เคฏเคนी เคตเคœเคน เคนै เค•ि เคฒेเค–เค• เค•ो เคนเคฐ เคชेเคก़ เค…เคชเคจा เคฆुเคถ्เคฎเคจ เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा।

Question 6:‘เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†ंเคฆोเคฒเคจ’ เค•िเคธเค•े เคจेเคคृเคค्เคต เคฎें, เค•िเคธ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เคคเคฅा เค•เคฌ เคนुเค† เคฅा? เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคชुเคธ्เคคเค•ों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฒिเค–िเค।

Solution:‘เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†ंเคฆोเคฒเคจ’ เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ाँเคงी เค•े เคจेเคคृเคค्เคต เคฎें เฅงเฅฏเฅฉเฅฆ เคฎें เค…ंเค—्เคฐेเคœ़ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคธे เค…เคธเคนเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เคคเคฅा เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा।

Question 7:เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคต्เคฏंเค—्เคฏเค•ाเคฐ เคจे เค•िเคธ เคฐूเคช เคฎें เค•िเคฏा เคนै? เคฒिเค–िเค।

Solution:‘เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा เค†ंเคฆोเคฒเคจ’ เฅงเฅฏเฅฉเฅฆ เคฎें เคฎें เคธเคฐเค•ाเคฐी เค†เคฆेเคถों เค•ा เคชाเคฒเคจ เคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•िเคฏा เคฅा। เค‡เคธเคฎें เค…ंเค—्เคฐेเคœ़ी เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคธเคนเคฏोเค— เคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคญाเคตเคจा เคฅी।
เคฒेเค–เค• เคจे ‘เคธเคตिเคจเคฏ เค…เคตเคœ्เคžा’ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคฌเคธ เค•े เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค•िเคฏा เคนै। เคตเคน เค‡เคธ เคช्เคฐเคคीเค•ाเคค्เคฎเค• เคญाเคทा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฏเคน เคฌเคคाเคจा เคšाเคน เคฐเคนा เคนै เค•ि เคฌเคธ เคตिเคจเคฏ เคชूเคฐ्เคตเค• เค…เคชเคจे เคฎाเคฒिเค• เคต เคฏाเคค्เคฐिเคฏों เคธे เค‰เคธे เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคจुเคฐोเคง เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै।

เคญाเคทा เค•ी เคฌाเคค

Question 1:เคฌเคธ, เคตเคถ, เคฌเคธ เคคीเคจ เคถเคฌ्เคฆ เคนैं – เค‡เคจเคฎें เคฌเคธ เคธเคตाเคฐी เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें, เคตเคถ เค…เคงीเคจเคคा เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें, เค”เคฐ เคฌเคธ เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค (เค•ाเคซी) เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคคा เคนै,
เคœैเคธे – เคฌเคธ เคธे เคšเคฒเคจा เคนोเค—ा।
เคฎेเคฐे เคตเคถ เคฎें เคจเคนीं เคนै।
เค…เคฌ เคฌเคธ เค•เคฐो।
เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เคตाเค•्เคฏों เค•े เคธเคฎाเคจ เคตเคถ เค”เคฐ เคฌเคธ เคถเคฌ्เคฆ เคธे เคฆो-เคฆो เคตाเค•्เคฏ เคฌเคจाเค‡เค।

Solution:เคตเคถ – เค†เคœ-เค•เคฒ เค•े เคฌเคš्เคšों เค•ो เคธเคฎเคाเคจा เคธเคฌเค•े เคตเคถ เค•ी เคฌाเคค เคจเคนीं।
เคตเคถ – เคญเค—เคตाเคจ เค•ी เค•เคฐเคจी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคตเคถ เคฎें เคจเคนीं।
เคฌเคธ – เคฌเคธ เค•เคฐो, เค•िเคคเคจा เค–ाเค“เค—े?
เคฌเคธ – เคฌเคธ เค•เคฐो, เค‡เคคเคจा เค•ाเคซी เคนै।

Question 2:“เคนเคฎ เคชाँเคš เคฎिเคค्เคฐों เคจे เคคเคฏ เค•िเคฏा เค•ि เคถाเคฎ เคšाเคฐ เคฌเคœे เค•ी เคฌเคธ เคธे เคšเคฒें। เคชเคจ्เคจा เคธे เค‡เคธी เค•ंเคชเคจी เค•ी เคฌเคธ เคธเคคเคจा เค•े เคฒिเค เค˜ंเคŸे เคญเคฐ เคฌाเคฆ เคฎिเคฒเคคी เคนै।”
เคŠเคชเคฐ เคฆिเค เค—เค เคตाเค•्เคฏों เคฎें เคจे, เค•ी, เคธे เค†เคฆि เคตाเค•्เคฏ เค•े เคฆो เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคฌीเคš เคธंเคฌंเคง เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคเคธे เคถเคฌ्เคฆों เค•ो เค•ाเคฐเค• เค•เคนเคคे เคนैं। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคฆो เคตाเค•्เคฏों เค•ो เคเค• เคธाเคฅ เคœोเคก़เคจे เค•े เคฒिเค ‘เค•ि’ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै।
เค•เคนाเคจी เคฎें เคธे เคฆोเคจों เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคšाเคฐ เคตाเค•्เคฏों เค•ो เคšुเคจिเค।

Solution:เค•ाเคฐเค• เคถเคฌ्เคฆ เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคตाเค•्เคฏ –
เฅง เคฏเคน เคธเคฎเค เคฎें เคจเคนीं เค†เคคा เค•ि เคธीเคŸ เคชเคฐ เคนเคฎ เคฌैเค े เคนैं เคฏा เคธीเคŸ เคนเคฎ เคชเคฐ เคฌैเค ी เคนै।
เฅจ เคจเคˆ เคจเคตेเคฒी เคฌเคธों เคธे เคœ़्เคฏाเคฆा เคตिเคถ्เคตเคธเคจीเคฏ เคนै।
เฅฉ เคฏเคน เคฌเคธ เคชूเคœा เค•े เคฏोเค—्เคฏ เคฅी।
เฅช เคฌเคธ เค•ंเคชเคจी เค•े เคเค• เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐ เคญी เค‰เคธी เคฌเคธ เคฎें เคœा เคฐเคนे เคฅे।

Question 3:“เคนเคฎ เฅžौเคฐเคจ เค–िเคก़เค•ी เคธे เคฆूเคฐ เคธเคฐเค• เค—เค। เคšाँเคฆเคจी เคฎें เคฐाเคธ्เคคा เคŸเคŸोเคฒเค•เคฐ เคตเคน เคฐेंเค— เคฐเคนी เคฅी।”
เคฆिเค เค—เค เคตाเค•्เคฏों เคฎें เค†เคˆ ‘เคธเคฐเค•เคจा’ เค”เคฐ ‘เคฐेंเค—เคจा’ เคœैเคธी เค•्เคฐिเคฏाเคँ เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค—เคคिเคฏाँ เคฆเคฐ्เคถाเคคी เคนैं। เคเคธी เค•ुเค› เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคँ เคเค•เคค्เคฐ เค•ीเคœिเค เคœो เค—เคคि เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคนोเคคी เคนैं, เคœैเคธे – เค˜ूเคฎเคจा เค‡เคค्เคฏाเคฆि। เค‰เคจ्เคนें เคตाเค•्เคฏों เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ीเคœिเค।

Solution:เคŸเคนเคฒเคจा – เคฆाเคฆाเคœी เค•ो เคŸเคนเคฒเคจा เค…เคš्เค›ा เคฒเค—เคคा เคนै।
เคšเคฒเคจा – เคšเคฒเคจा เคธेเคนเคค เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคฒाเคญเคฆाเคฏเค• เคนै।

Question 4:“เค•ाँเคš เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคฌเคšे เคฅे। เคœो เคฌเคšे เคฅे, เค‰เคจเคธे เคนเคฎें เคฌเคšเคจा เคฅा।”
เค‡เคธ เคตाเค•्เคฏ เคฎें ‘เคฌเคš’ เคถเคฌ्เคฆ เค•ो เคฆो เคคเคฐเคน เคธे เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคเค• ‘เคถेเคท’ เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा ‘เคธुเคฐเค•्เคทा’ เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें।
เคจीเคšे เคฆिเค เค—เค เคถเคฌ्เคฆों เค•ो เคตाเค•्เคฏों เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เคฆेเค–िเค। เคง्เคฏाเคจ เคฐเคนे, เคเค• เคนी เคถเคฌ्เคฆ เคตाเค•्เคฏ เคฎें เคฆो เคฌाเคฐ เค†เคจा เคšाเคนिเค เค”เคฐ เคถเคฌ्เคฆों เค•े เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เค•ुเค› เคฌเคฆเคฒाเคต เคนोเคจा เคšाเคนिเค।
(เค•) เคœเคฒ (เค–) เคนाเคฐ

Solution:(เค•) เคœเคฒ – เคฎीเคจा เค—เคฐเคฎ เคœเคฒ เคธे เคฌुเคฐी เคคเคฐเคน เคœเคฒ เค—เคˆ।
(เค–) เคนाเคฐ – เคฏเคน เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เค•े เค‡เคธ เคชเฅœाเคต เคฎें เคœिเคธเค•ी เคœीเคค เคนोเค—ी เค‰เคธे เคฎोเคคिเคฏों เค•ा เคนाเคฐ เคฎिเคฒेเค—ा เค”เคฐ เคœिเคธเค•ी เคนाเคฐ เคนोเค—ी เคตเคน เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เค•े เคฌाเคนเคฐ เคนो เคœाเคเค—ा।

Question 5:เคฌोเคฒเคšाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคถเคฌ्เคฆ ‘เคซเคฐ्เคธ्เคŸ เค•्เคฒाเคธ’ เคฎें เคฆो เคถเคฌ्เคฆ เคนैं – เคซเคฐ्เคธ्เคŸ เค”เคฐ เค•्เคฒाเคธ। เคฏเคนाँ เค•्เคฒाเคธ เค•ा เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै เคซเคฐ्เคธ्เคŸ। เคšूँเค•ि เคซเคฐ्เคธ्เคŸ เคธंเค–्เคฏा เคนै, เคซเคฐ्เคธ्เคŸ เค•्เคฒाเคธ เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै। ‘เคฎเคนाเคจ เค†เคฆเคฎी’ เคฎें เค•िเคธी เค†เคฆเคฎी เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคนै เคฎเคนाเคจ। เคฏเคน เค—ुเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै। เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค”เคฐ เค—ुเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ เค•े เคฆो-เคฆो เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค–ोเคœเค•เคฐ เคฒिเค–िเค।

Solution:เคธंเค–्เคฏाเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ – เคšाเคฐ, เค†เค , เคฆเคธ
เค—ुเคฃเคตाเคšเค• เคตिเคถेเคทเคฃ – เคšाँเคฆเคจीเคฐाเคค, เคธเคฎเคเคฆाเคฐ เค†เคฆเคฎी

Class-6 Subject-HINDI เคชाเค  -3 เคจाเคฆाเคจ‌ เคฆोเคธ्เคค

   EVENTS CONVENT HIGH SCHOOL

31/08/2021          CLASS-6                 SESSION2021-22(SLOT-1)
HINDI
เคชाเค  -3  
เคจाเคฆाเคจ‌ เคฆोเคธ्เคค 
_______________________________________



เคช्เคฐเคถ्เคจ 1.เค…ंเคกों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เค•े เคฎเคจ เคฎें เค•िเคธ เคคเคฐเคน เค•े เคธเคตाเคฒ เค‰เค เคคे เคฅे? เคตे เค†เคชเคธ เคนी เคฎें เคธเคตाเคฒ-เคœเคตाเคฌ เค•เคฐเค•े เค…เคชเคจे เคฆिเคฒ เค•ो เคคเคธเคฒ्เคฒी เค•्เคฏों เคฆे เคฆिเคฏा เค•เคฐเคคे เคฅे?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคฌाเคฒเคฎเคจ เคœिเคœ्เคžाเคธाเค“ं เคธे เคญเคฐा เคนोเคคा เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชเคนเคฒे เค•เคญी เค…ंเคกे เคจเคนीं เคฆेเค–े เคฅे। เค‰เคจเค•े เค˜เคฐเคตाเคฒों เคจे เคญी เค‰เคจเค•ो เค…ंเคกों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•ोเคˆ เคœाเคจเค•ाเคฐी เคจเคนीं เคฆी เคฅी। เค‰เคจเค•ो เคชเคคा เคจเคนीं เคฅा เค•ि เค…ंเคกों เค•ा เค†เค•ाเคฐ เค•िเคคเคจा เคฌเคก़ा เคนोเคคा เคนै ? เค…ंเคกे เค•िเคธ เคฐंเค— เค•े เคนोเคคे เคนैं? เค‰เคจเคฎें เคฌเคš्เคšे เค•ैเคธे เคชैเคฆा เคนोเคคे เคนैं? เคตे เค•्เคฏा เค–ाเคคे เคนैं? เค‰เคจเค•ा เค˜ोเคธเคฒा เค•ैเคธा เคนोเคคा เคนै ? เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎเคจ เคฎें เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•े เคธเคตाเคฒ เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคนी เคฅे।

เคช्เคฐเคถ्เคจ 2.เค•ेเคถเคต เคจे เคถ्เคฏाเคฎा เคธे เคšिเคฅเคก़े, เคŸोเค•เคฐी เค”เคฐ เคฆाเคจा-เคชाเคจी เคฎँเค—ाเค•เคฐ เค•ाเคฐ्เคจिเคธ เคชเคฐ เค•्เคฏों เคฐเค–े เคฅे?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เค•ाเคฐ्เคจिเคธ เคชเคฐ เคšिเคก़िเคฏा เค•े เค…ंเคกे เคฅे। เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เคจे เคธोเคšा เค•ि เค…ंเคกों เคธे เคฌเคš्เคšे เคจिเค•เคฒ เค†เค เคนोंเค—े। เค‰เคจ्เคนें เคงूเคช เคธे เคฌเคšाเคจे เค•े เคฒिเค เค›เคค เคฌเคจाเคจा เคฅा เค‡เคธเคฒिเค เคŸोเค•เคฐी เคฎँเค—ाเคˆ เค—เคˆ। เคšिเคฅเคก़ों เคธे เค‰เคจเค•े เคฒिเค เค—เคฆ्เคฆी เคฌเคจाเคˆ เค—เคˆ। เคฆाเคจा-เคชाเคจी เคฎँเค—ाเค•เคฐ เค‰เคจเค•ी เคญूเค– เคฎिเคŸाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฌंเคง เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคช्เคฏाเคฒी เคฎें เค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เคฆाเคจा เค”เคฐ เคชाเคจी เคฐเค– เคฆिเคฏा।


เคช्เคฐเคถ्เคจ 3.เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เคจे เคšिเคก़िเคฏा เค•े เค…ंเคกों เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•ी เคฏा เคจाเคฆाเคจी?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เคจे เค…เคชเคจी เค“เคฐ เคธे เคคो เค‰เคจ เค…ंเคกों เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคจी เคšाเคนी, เคชเคฐ เคฏเคน เค‰เคจเค•ी เคจाเคฆाเคจी เคธिเคฆ्เคง เคนुเคˆ। เคšिเคก़िเคฏा เค…เคชเคจे เค…ंเคกों เค•ी เคฐเค•्เคทा เคธ्เคตเคฏं เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคฅी। เคฌเคš्เคšे เคจे เค…ंเคกों เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เค‰เคจ्เคนें เค›ूเค•เคฐ เค—ंเคฆा เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เค‰เคจ्เคนें เคจเคนीं เคฎाเคฒूเคฎ เคฅा เค•ि เคฏเคฆि เคตे เค…ंเคกों เค•ो เค›ू เคฒेंเค—े เคคो เคšिเคก़िเคฏा เค‰เคจ्เคนें เค›ोเคก़ เคนी เคฆेเค—ी। เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคตे เคคो เค‰เคจ เค…ंเคกों เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे เคฒेเค•िเคจ เคจाเคฆाเคจी เคฎें เคฐเค•्เคทा เคฎें เคนเคค्เคฏा เคนो เค—เคˆ।


เค•เคนाเคจी เคธे เค†เค—े

เคช्เคฐเคถ्เคจ 1.เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เคจे เค…ंเคกों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•्เคฏा-เค•्เคฏा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเค? เคฏเคฆि เค‰เคธ เคœเค—เคน เคคुเคฎ เคนोเคคे เคคो เค•्เคฏा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคคे เค”เคฐ เค•्เคฏा เค•เคฐเคคे?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เคจे เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคฏा เค•ि เค…เคฌ เค‰เคจ เค…ंเคกों เคธे เคฌเคš्เคšे เคจिเค•เคฒ เค†เค เคนोंเค—े। เคšिเคก़िเคฏा เค‡เคคเคจा เค•เคนाँ เคธे เคฒाเคเค—ी। เค—เคฐीเคฌ เคฌเคš्เคšे เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคšूं-เคšू เค•เคฐเค•े เคฎเคฐ เคœाเคँเค—े। เค‰เคจ्เคนें เคงूเคช เคธे เคญी เค•เคท्เคŸ เคนोเค—ा। เคฏเคฆि เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เค•ी เคœเค—เคน เคนเคฎ เคนोเคคे เคคो เคนเคฎ เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคคे เค•ि เค•ोเคˆ เคœाเคจเคตเคฐ เคฏा เค…เคจ्เคฏ เคœीเคต-เคœंเคคु เคคो เค…ंเคกों เคคเค• เคจเคนीं เคชเคนुँเคš เคœाเคเค—ा เค•ाเคฐ्เคจिเคธ เคคเค• เค•ोเคˆ เคœाเคจเคตเคฐ เคจ เคชเคนुँเคšे, เคฎैं เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคा। เคนเคฎ เค…ंเคกों เค•े เคธाเคฅ เค›ेเคก़-เค›ाเคก़ เคจเคนीं เค•เคฐเคคे। เคšिเคก़िเคฏों เค•े เคฒिเค เคฆाเคจा เคนเคฎ เค•ाเคฐ्เคจिเคธ เคชเคฐ เคฐเค–เคจे เค•ी เคœเค—เคน เคจीเคšे เคœเคฎीเคจ เคชเคฐ เคฌिเค–ेเคฐ เคฆेเคคे।


เคช्เคฐเคถ्เคจ 2.เคฎाँ เค•े เคธोเคคे เคนी เค•ेเคถเคต เค”เคฐ เคถ्เคฏाเคฎा เคฆोเคชเคนเคฐ เคฎें เคฌाเคนเคฐ เค•्เคฏों เคจिเค•เคฒ เค†เค? เคฎाँ เค•े เคชूเค›เคจे เคชเคฐ เคญी เคฆोเคจों เคฎें เคธे เค•िเคธी เคจे เค•िเคตाเคก़ เค–ोเคฒเค•เคฐ เคฆोเคชเคนเคฐ เคฎें เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เค•्เคฏों เคจเคนीं เคฌเคคाเคฏा?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคนी เคธเคฎเคฏ เคเคธा เคฅा เคœเคฌ เคตे เคฌाเคนเคฐ เค†เค•เคฐ เคšुเคชเคšाเคช เคšिเคก़िเคฏा เค•े เคฌเคš्เคšे เค•ो เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคฅे। เคฎाँ เค‰เคจเค•ो เคฆेเค– เคฒेเคคी เคคो เค…ंเคกों เค•ो เคนाเคฅ เคจ เคฒเค—ाเคจे เคฆेเคคी। เคฎाँ เค•े เคชूเค›เคจे เคชเคฐ เคชिเคŸाเคˆ เค•े เคกเคฐ เคธे เคฆोเคจों เคฎें เคธे เค•िเคธी เคจे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคจเคนीं เคฌเคคाเคฏा।

Class-7 Subject-HINDI เคชाเค  -3 เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฌेเคŸिเคฏां.

  EVENTS CONVENT HIGH SCHOOL

31/08/2021          CLASS-7                 SESSION2021-22(SLOT-1)
HINDI
เคชाเค  -3  
เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฌेเคŸिเคฏां

_______________________________________



1. เคฌเคนुเคตिเค•เคฒ्เคชी เคช्เคฐเคถ्เคจोเคค्เคคเคฐ

(เค•) เค—เคฆ्เคฏांเคถ เค•े เคชाเค  เค”เคฐ เคฒेเค–เค• เค•ा เคจाเคฎ เค‡เคจเคฎें เคธे เค•ौเคจ-เคธा เคนै?

(i) เคฆाเคฆी เคฎाँ-เคถिเคตเคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน

(ii) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฌेเคŸिเคฏाँ-เคจाเค—ाเคฐ्เคœुเคจ

(iii) เคซूเคฒे เค•เคฆंเคฌ-เคจाเค—ाเคฐ्เคœुเคจ

(iv) เค•เค เคชुเคคเคฒी-เคญเคตाเคจी เคช्เคฐเคธाเคฆ เคฎिเคถ्เคฐ


(เค–) เคฒेเค–เค• เคจे เค•िเคจ्เคนें เคฆूเคฐ เคธे เคฆेเค–ा เคฅा?

(i) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคชเคฐ्เคตเคค เค•ो

(ii) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคšोเคŸिเคฏों เค•ो

(iii) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคธे เคจिเค•เคฒเคจे เคตाเคฒी เคจเคฆिเคฏों เค•ो

(iv) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•े เคธเคฎเคคเคฒ เคฎैเคฆाเคจों เค•ो


(เค—) เคจเคฆिเคฏों เค•ी เคฌाเคฒ เคฒीเคฒा เค•เคนाँ เคฆेเค–ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै?

(i) เค˜ाเคŸिเคฏों เคฎें ।

(ii) เคจंเค—ी เคชเคนाเคก़िเคฏों เคชเคฐ

(iii) เค‰เคชเคค्เคฏเค•ाเค“ं เคฎें

(iv) เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เคธเคญी


(เค˜) เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคฎें เคธे เค•िเคธ เคจเคฆी เค•ा เคจाเคฎ เคชाเค  เคฎें เคจเคนीं เค†เคฏा เคนै?

(i) เคฐांเคšी

(ii) เคธเคคเคฒुเคœ

(iii) เค—ोเคฆाเคตเคฐी

(iv) เค•ोเคธी


(เค™) เคฌेเคคเคตा เคจเคฆी เค•ो เค•िเคธเค•ी เคช्เคฐेเคฏเคธी เค•े เคฐूเคช เคšिเคค्เคฐिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै?

(i) เคฏเค•्เคท เค•ी

(ii) เค•ाเคฒिเคฆाเคธ เค•ी

(iii) เคฎेเค˜เคฆूเคค เค•ी

(iv) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी


(เคš) เคฒेเค–เค• เค•ो เคจเคฆिเคฏाँ เค•เคนाँ เค…เค เค–ेเคฒिเคฏाँ เค•เคฐเคคी เคนुเคˆ เคฆिเค–ाเคˆ เคชเคก़เคคी เคนैं?

(i) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•े เคฎैเคฆाเคจी เค‡เคฒाเค•ों เคฎें

(ii) เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เค—ोเคฆ เคฎें

(iii) เคธाเค—เคฐ เค•ी เค—ोเคฆ เคฎें

(iv) เค˜ाเคŸिเคฏों เค•ी เค—ोเคฆ เคฎें


(เค›) เคฒेเค–เค• เคจे เคจเคฆिเคฏों เค”เคฐ เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ा เค•्เคฏा เคฐिเคถ्เคคा เค•เคนा เคนै?

(i) เคชिเคคा-เคชुเคค्เคฐ เค•ा

(ii) เคชिเคคा-เคชुเคค्เคฐिเคฏों เค•ा

(ii) เคฎाँ-เคฌेเคŸे เค•ा

(iv) เคญाเคˆ-เคฌเคนเคจ เค•ा


(เคœ) เคฒेเค–เค• เค•िเคธ เคจเคฆी เค•े เค•िเคจाเคฐे เคฌैเค ा เคฅा?

(i) เค—ोเคฆाเคตเคฐी

(ii) เคธเคคเคฒुเคœ

(iii) เค—ंเค—ा

(iv) เคฏเคฎुเคจा


เค‰เคค्เคคเคฐ

(เค•) (ii)

(เค–) (iii)

(เค—) (iv)

(เค˜) (iii)

(เค™) (iii)

(เคš) (ii)

(เค›) (ii)

(เคœ) (ii)


เค…เคคिเคฒเค˜ु เค‰เคค्เคคเคฐीเคฏ เคช्เคฐเคถ्เคจ


(เค•) เคฒेเค–เค• เคจे เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฌेเคŸिเคฏाँ เค•िเคธे เค•เคนा เคนै เค”เคฐ เค•्เคฏों?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคฒेเค–เค• เคจे เคจเคฆिเคฏों เค•ो เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฌेเคŸिเคฏाँ เค•เคนा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•े เคฌเคฐ्เคซ เคชिเค˜เคฒเคจे เคธे เคนुเคˆ เคนै।


(เค–) เคฒेเค–เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคจเคฆिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เค•ैเคธे เคญाเคต เคฅे?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคฒेเค–เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคจเคฆिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคฆเคฐ เค”เคฐ เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค•े เคญाเคต เคฅे।


(เค—) เคฆूเคฐ เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เคจเคฆिเคฏाँ เคฒेเค–เค• เค•ो เค•ैเคธी เคฒเค—เคคी เคฅीं?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคฆूเคฐ เคธे เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เคฒेเค–เค• เค•ो เคจเคฆिเคฏाँ เค—ंเคญीเคฐ, เคถांเคค เค”เคฐ เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เค–ोเคˆ เคนुเคˆ, เค•िเคธी เคถिเคท्เคŸ เคฎเคนिเคฒा เค•ी เคญाँเคคि เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคी เคฅी।



เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค• เค•े เคช्เคฐเคถ्เคจ-เค…เคญ्เคฏाเคธ

เคฒेเค– เคธे

เคช्เคฐเคถ्เคจ 1.เคจเคฆिเคฏों เค•ो เคฎाँ เคฎाเคจเคจे เค•ी เคชเคฐंเคชเคฐा เคนเคฎाเคฐे เคฏเคนाँ เค•ाเคซ़ी เคชुเคฐाเคจी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฒेเค–เค• เคจाเค—ाเคฐ्เคœुเคจ เค‰เคจ्เคนें เค”เคฐ เค•िเคจ เคฐूเคชों เคฎें เคฆेเค–เคคे เคนैं?

เค‰เคค्เคคเคฐ.1 เคจเคฆिเคฏों เค•ो เคฎाँ เคธ्เคตเคฐूเคช เคคो เคฎाเคจा เคนो เค—เคฏा เคนै เคฒेเค•िเคจ เคฒेเค–เค• เคจाเค—ाเคฐ्เคœुเคจ เคจे เค‰เคจ्เคนें เคฌेเคŸिเคฏों, เคช्เคฐेเคฏเคธी เคต เคฌเคนเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคญी เคฆेเค–ा เคนै।


เคช्เคฐเคถ्เคจ 2.เคธिंเคงु เค”เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคชुเคค्เคฐ เค•ी เค•्เคฏा เคตिเคถेเคทเคคाเคँ เคฌเคคाเคˆ เค—เคˆ เคนैं?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคธिंเคงु เค”เคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคชुเคค्เคฐ เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคธे เคจिเค•เคฒเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฐเคฎुเค– เค”เคฐ เคฌเคก़ी เคจเคฆिเคฏाँ เคนैं। เค‡เคจ เคฆो เคจเคฆिเคฏों เค•े เคฌीเคš เคธे เค…เคจ्เคฏ เคฆो เค›ोเคŸी-เคฌเคก़ी เคจเคฆिเคฏाँ เคฌเคนเคคी เคนैं। เคฏे เคจเคฆिเคฏाँ เคฆเคฏाเคฒु เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•े เคชिเค˜เคฒे เคฆिเคฒ เค•ी เคเค•-เคเค• เคฌूंเคฆ เค‡เค•เคŸ्เค ा เคนोเค•เคฐ เคฏे เคจเคฆी เคฌเคจी เคนैं। เคฏे เคจเคฆिเคฏाँ เคธुंเคฆเคฐ เคเคตं เคฒुเคญाเคตเคจी เคฒเค—เคคी เคนैं।


เคช्เคฐเคถ्เคจ 3.เค•ाเค•ा เค•ाเคฒेเคฒเค•เคฐ เคจे เคจเคฆिเคฏों เค•ो เคฒोเค•เคฎाเคคा เค•्เคฏों เค•เคนा เคนै?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคœเคฒ เคนी เคœीเคตเคจ เคนै। เคฏे เคจเคฆिเคฏाँ เคนเคฎें เคœเคฒ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐ เคœीเคตเคจเคฆाเคจ เคฆेเคคी เคนैं। เคฏे เคจเคฆिเคฏाँ เคฒोเค—ों เค•े เคฒिเค เค•เคฒ्เคฏाเคฃी เคเคตं เคฎाเคคा เค•े เคธเคฎाเคจ เคชเคตिเคค्เคฐ เคนैं। เค‡เคจ เคจเคฆिเคฏों เค•े เค•िเคจाเคฐे เคนी เคฒोเค—ों เคจे เค…เคชเคจी เคชเคนเคฒी เคฌเคธ्เคคी เคฌเคธाเคˆ เค”เคฐ เค–ेเคคी เคฌाเคก़ी เค•เคฐเคจा เคถुเคฐू เค•िเคฏा। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตे เคฏे เคจเคฆिเคฏाँ เค—ाँเคตों เค”เคฐ เคถเคนเคฐों เค•ी เค—ंเคฆเค—ी เคญी เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เคฌเคนाเค•เคฐ เคฒे เคœाเคคी เคฐเคนी เคนैं। เค‡เคจเค•ा เคœเคฒ เคญूเคฎि เค•ी เค‰เคฐ्เคตเคฐा เคถเค•्เคคि เคฌเคข़ाเคจे เคฎें เคตिเคถेเคท เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै। เคฎाเคจเคต เค•े เค†เคงुเคจिเค•ीเค•เคฐเคฃ เคฎें เคœैเคธे-เคฌिเคœเคฒी เคฌเคจाเคจा, เคธिंเคšाเคˆ เค•े เคจเคตीเคจ เคธाเคงเคจों เค†เคฆि เคฎें เค‡เคจ्เคนोंเคจे เคชूเคฐा เคธเคนเคฏोเค— เคฆिเคฏा เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฒिเค เคนी เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคชเคถु-เคชเค•्เคทी, เคชेเคก़-เคชौเคงों เค†เคฆि เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคจเคฆिเคฏाँ เคนเคฎाเคฐे เคฒिเค เค•เคฒ्เคฏाเคฃเค•ाเคฐी เคนैं। เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เค•ाเค•ा เค•ाเคฒेเคฒเค•เคฐ เคจे เค‰เคจ्เคนें เคฒोเค•เคฎाเคคा เค•เคนा เคนै।


เคช्เคฐเคถ्เคจ 4.เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคฒेเค–เค• เคจे เค•िเคจ-เค•िเคจ เค•ी เคช्เคฐเคถंเคธा เค•ी เคนै?

เค‰เคค्เคคเคฐ-เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคฒेเค–เค• เคจे เคจเคฆिเคฏों, เคชเคฐ्เคตเคคों, เคฌเคฐ्เคซीเคฒी เคชเคนाเคก़िเคฏों, เคนเคฐी-เคญเคฐी เค˜ाเคŸिเคฏों เคคเคฅा เคฎเคนाเคธाเค—เคฐों เค•ी เคญूเคฐि-เคญूเคฐि เคช्เคฐเคถंเคธा เค•ी เคนै।